Kosztorysy Budowlane
Kosztorysy robót budowlanych odgrywają kluczową rolę w planowaniu i realizacji każdej inwestycji budowlanej. To niezwykle istotny dokument zarówno dla inwestora, który dzięki niemu określa wartość planowanych prac, jak i dla wykonawcy, dla którego stanowi podstawę do oceny opłacalności realizacji projektu. W procesie inwestycyjnym, kosztorys staje się ważnym narzędziem dla różnych podmiotów, takich jak inwestorzy, wykonawcy, nadzór inwestorski czy instytucje finansujące.
Aby jednak kosztorys spełniał swoją rolę, konieczne jest jego prawidłowe opracowanie. Osoba odpowiedzialna za jego sporządzenie powinna posiadać wiedzę z zakresu podstaw prawnych obowiązujących przy kosztorysowaniu oraz dysponować odpowiednią dokumentacją i informacjami niezbędnymi do wyceny.
Podstawy Prawne Kosztorysowania
Obecnie, podstawy prawne kosztorysowania są ściśle związane z źródłem finansowania inwestycji, zwłaszcza w obszarze zamówień publicznych. Kluczowe akty prawne obejmują:
- Ustawa z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych – regulująca proces zamówień publicznych i określająca zasady kosztorysowania w tym kontekście
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny – z późniejszymi zmianami. W Kodeksie Cywilnym została określona m.in. zasada swobody kształtowania przez strony postanowień umowy, w tym wynagrodzenia wykonawcy w przypadku umowy o roboty budowlane
- Ustawa z dnia 07 lipca 1994 r. – Prawo budowlane,
- Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych
- Ustawa o cenach z dnia 9 maja 2014 r. – wprowadzająca zmiany w przepisach dotyczących kosztorysowania robót budowlanych, szczególnie poprzez ustalenie, że ceny towarów i usług są uzgadniane przez strony zawierające umowę
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 grudnia 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu i trybu finansowania inwestycji z budżetu państwa ( dot. Wartość Kosztorysowej Inwestycji – WKI)
- Rozporządzenie Komisji (WE) nr 213/2008 z dnia 28 listopada 2007 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 2195/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Wspólnego Słownika Zamówień (CPV) oraz dyrektywy 2004/17/WE i 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczące procedur udzielania zamówień publicznych w zakresie zmiany CPV
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 20 grudnia 2021 r. w sprawie określania metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym
- Rozporządzenie Komisji (WE) nr 213/2008 z dnia 28 listopada 2007 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 2195/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Wspólnego Słownika Zamówień (CPV) oraz dyrektywy 2004/17/WE i 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczące procedur udzielania zamówień publicznych w zakresie zmiany CPV
Dodatkowo, istotne są przepisy Kodeksu Cywilnego, Ustawy o finansach publicznych oraz Prawa budowlanego. Warto również zaznaczyć, że istnieje szereg rozporządzeń ministra infrastruktury regulujących zakres dokumentacji projektowej i formę kosztorysów
Pomocnicze Źródła Wiedzy
Oprócz aktów prawnych, istnieją także przepisy środowiskowe, które mogą pełnić funkcję poradników w zakresie kosztorysowania robót budowlanych. Dobre praktyki i zasady znajdują się w publikacjach takich jak:
- Środowiskowe metody kosztorysowania robót budowlanych – wydane przez Stowarzyszenie Kosztorysantów Budowlanych i Zrzeszenie Biur Kosztorysowania Budowlanego
- Polskie standardy kosztorysowania robót budowlanych – wydane przez Stowarzyszenie Kosztorysantów Budowlanych.
- Środowiskowe metody kosztorysowania obiektów i robót budowlanych „MET-KOSZT-BUD” – wydane przez BEiDO-EPB „ORGBUD” Warszawa
Te publikacje zawierają cenne informacje wspierające proces kosztorysowania, jednak dla inwestorów działających w obszarze zamówień publicznych, kluczowe są przepisy wynikające z Ustawy Prawo zamówień publicznych.
W związku z powyższym, dla każdego uczestnika procesu budowlanego, zarówno inwestora, wykonawcy, jak i osób nadzorujących, istotne jest zrozumienie i przestrzeganie obowiązujących przepisów prawnych oraz korzystanie z aktualnych źródeł informacji wspierających proces kosztorysowania robót budowlanych.
Co to jest kosztorys?
Kosztorys, jako kluczowy dokument w procesie budowlanym, pełni niezwykle istotną rolę w określaniu planowanych kosztów robót budowlanych, wartości zamówienia na roboty budowlane oraz propozycji ceny wykonawcy. Jest również fundamentem do ustalania wynagrodzenia dla wykonawcy. Proces kalkulacji kosztorysowej opiera się na zasadzie, że dla każdego obiektu budowlanego, stanowiącego odrębną całość użytkową lub konstrukcyjną, sporządza się indywidualny kosztorys. Poniżej przedstawiamy cztery główne rodzaje kosztorysów, które różnią się swoim zastosowaniem i etapem, na którym są opracowywane.
Wyróżnia się następujące rodzaje kosztorysów:
- kosztorys inwestorski
- kosztorys ofertowy
- kosztorys zamienny
- kosztorys powykonawczy
Kosztorys Inwestorski
Kosztorys inwestorski to dokument opracowywany przez zamawiającego (inwestora) lub jednostkę świadczącą usługi na zlecenie inwestora. Jego celem jest określenie szacunkowej średniej wartości robót budowlanych. Ten rodzaj kosztorysu jest przygotowywany przed rozpoczęciem prac budowlanych. Funkcjonuje jako narzędzie wsparcia dla inwestora w określeniu potrzebnych środków finansowych na realizację planowanej inwestycji. Ponadto, stanowi podstawę do ubiegania się o finansowanie z budżetu państwa lub uzyskania kredytu bankowego. Wartość robót budowlanych wyznaczona w kosztorysie inwestorskim decyduje o procedurze przetargowej oraz o wyborze wykonawcy.
Kosztorys Ofertowy
Kosztorys ofertowy to dokument przygotowywany przez wykonawcę robót na żądanie zamawiającego przed podpisaniem umowy na realizację inwestycji. W przypadku zamówień publicznych, kosztorys ofertowy stanowi propozycję wynagrodzenia wykonawcy za prace budowlane. Poza tym obszarem, może stanowić podstawę do negocjacji wynagrodzenia pomiędzy inwestorem prywatnym a wykonawcą. Ten rodzaj kosztorysu jest kluczowy w procesie wyboru najkorzystniejszej oferty.
Kosztorys Zamienny
Kosztorys zamienny to dokument, który zastępuje kosztorys ofertowy i uwzględnia zmiany w pierwotnych ilościach jednostek przedmiarowych robót. Stosuje się go w przypadku modyfikacji dokumentacji projektowej, na przykład przy dodatkowych pracach wynikających z zmiany projektu. Forma i zawartość kosztorysu zależą od decyzji inwestora oraz wspólnego uzgodnienia stron – zamawiającego i wykonawcy.
Kosztorys Powykonawczy
Kosztorys powykonawczy to dokument służący do określenia wynagrodzenia wykonawcy po zakończeniu robót. Jest stosowany, gdy niemożliwe jest precyzyjne określenie zakresu robót przed ich rozpoczęciem, na przykład w przypadku robót remontowych. Wyliczona cena w kosztorysie powykonawczym jest ceną ostateczną, odzwierciedlającą rzeczywiste koszty wykonania robót oraz przysługujące wynagrodzenie za ich wykonanie.
Podsumowanie
Niezależnie od rodzaju kosztorysu, każdy z nich stanowi istotny element procesu budowlanego i powinien być opracowany w sposób przejrzysty i jednoznaczny dla wszystkich uczestników tego procesu. Różnorodność rodzajów kosztorysów pozwala na elastyczność i dostosowanie do różnych etapów oraz specyfiki inwestycji budowlanej.
