Diagnostyka problemów z wilgocią w konstrukcjach murowanych
Woda w różnych postaciach, a także przewożone przez nią związki, takie jak szkodliwe sole budowlane, są głównymi czynnikami prowadzącymi do procesów destrukcyjnych w obiektach budowlanych. Nadmierne zawilgocenie jest odpowiedzialne za różne rodzaje zniszczeń materiałów konstrukcyjnych, manifestujących się deformacjami, obniżeniem nośności, uszkodzeniami mrozowymi, pęcznieniem i wymywaniem spoiw, przesunięciami oraz pęknięciami.
Naprawa budynków dotkniętych nadmiernym zawilgoceniem jest zadaniem wymagającym i zazwyczaj kosztownym. Podstawowym celem w przypadku konstrukcji uszkodzonej przez nadmierne zawilgocenie jest osuszenie, co oznacza skoordynowany zestaw działań technicznych i technologicznych mających na celu trwałe obniżenie poziomu zawilgocenia, zazwyczaj do poziomu poniżej 3 % wilgotności To z kolei umożliwi kontynuację prac budowlanych i konserwatorskich oraz po ich zakończeniu normalne użytkowanie budynku
Metodyka i zakres działań mających na celu określenie aktualnego stanu konstrukcji budynku, jak również poprawna ocena wyników badań, muszą wynikać z jednolitego podejścia oraz kryteriów diagnostyki budowli. Diagnostyka budowli obejmuje zakres działań związanych z istniejącym obiektem, prowadzących do oceny jego stanu, wyjaśnienia przyczyn uszkodzeń oraz określenia zakresu koniecznych działań naprawczych.
Pierwszym etapem w procesie diagnostyki budynków dotkniętych nadmiernym zawilgoceniem są ukierunkowane oględziny (wizja lokalna) obiektu, mające na celu przede wszystkim ustalenia niezbędnego zakresu badań. Zazwyczaj możliwe jest także wstępne określenie kosztów badań. Szczegółowe oględziny obiektu obejmują również odkrywki w celu oceny obecności i stanu elementów zakrytych, na przykład hydroizolacji przyziemia.
W trakcie oględzin przeprowadza się także wywiad, czyli zbieranie dostępnej wiedzy dotyczącej historii obiektu na podstawie dokumentacji, materiałów archiwalnych, historycznej dokumentacji fotograficznej, literatury oraz historii użytkowania obiektu. Wywiad pozwala na poznanie warunków wznoszenia, rozmiarów i czasu wprowadzonych zmian oraz związanych z nimi ingerencji w konstrukcję budynku, a także określenie rodzaju i parametrów stosowanych materiałów.
Na etapie planowania badań, na podstawie informacji zebranych w trakcie oględzin i wywiadu, określa się niezbędne prace badawcze. Procedurę, zakres oraz spodziewane koszty badań należy precyzyjnie określić, dążąc do zastosowania metod najmniej ingerujących w strukturę budynku, biorąc pod uwagę koszty i wartość poznawczą w porównaniu z badaniami niszczącymi.
W przypadku badań niszczących należy precyzyjnie określić miejsca, ilość i sposób pobierania próbek, uzyskując jednocześnie zgodę zarządcy budynku i odpowiednich organów, zwłaszcza jeśli obiekt podlega nadzorowi konserwatora zabytków. Dla badań sezonowych lub klimatycznych należy ustalić harmonogram badań, a planowanie badań w reprezentatywnych obszarach pozwala zazwyczaj uzyskać wymagane informacje na temat stanu konstrukcji, zastosowanych materiałów oraz rodzaju i zakresu uszkodzeń.
W celu graficznego przedstawienia szkód i planowania napraw należy sporządzić odpowiednią dokumentację rysunkową, dostosowaną do charakteru obiektu, rodzaju i zakresu szkód oraz konserwatorskiej wartości budynku. Dokumentacja ta może wymagać różnego stopnia dokładności.
Ocena stanu konstrukcji murowej, z uwzględnieniem obecnych lub historycznych obciążeń fizycznych i chemicznych, wymaga uzyskania wiedzy na temat właściwości i współdziałania poszczególnych elementów muru, zazwyczaj co najmniej dwóch: cegły/kamienia i zaprawy murarskiej. Badania in situ oraz laboratoryjne, przeprowadzane na próbkach pobranych ze struktury muru, są konieczne w celu określenia parametrów wytrzymałościowych i analizy materiałów budowlanych.
Typowe badania bezpośrednio na obiekcie obejmują
- odwierty rozpoznawcze,
- endoskopię,
- dokumentację i ocenę rys i pęknięć,
- pomiary wilgotności,
- pomiary warunków klimatycznych
- badania warunków gruntowo-wodnych.
Do badań laboratoryjnych wymagane jest pobranie próbek muru, przy czym ich ilość i rodzaj zależą od celu i metody badania. Próbki powinny być odpowiednio duże, uwzględniając zróżnicowanie uszkodzeń, elementów budowli oraz zastosowanych materiałów.
